دستگاه تست عرق مدل نانوداکت
با گذشت بیش از ۲۵سال استفاده موفق از دستگاه Macroductنیاز به ساده تر شدن سیستم و انجام این تست به صورت غربالگری برای تمام نوزادان احساس شد، زیرا در صورت تشخیص سریع بیماری CF، کمک های شایانی برای جلوگیری از مشکلات می توان انجام داد.
کمپانی Wescor با در نظر گرفتن موارد زیر اقدام به ساخت دستگاه Nanoduct کرد:
- حذف منابع ذاتی خطا در روشهای جمع آوری قبلی
- ایجاد حداکثر دقت ممکن در تشخیص نتیجه (کاهش پتانسیل خطاهای انسانی تا حد ممکن)
- به وجود آوردن حداکثر راحتی و ایمنی برای بیمار
- ایجاد حداکثر سادگی و راحتی برای اپراتور
با علم به موارد بالا دستگاه نانوداکت طراحی شد که عملیات تحریک پوست را با استفاده از جریان الکتریکی و ژل های پیلوکارپین انجام دهد و عملیات جمع آوری و سنجش میزان کلراید سدیم در همین دستگاه با استفاده از سنسورها و اندازه گیری میزان هدایت الکتریکی و مطابقت آن با میزان کلراید سدیم صورت می گیرد.
دستگاه نانوداکت نیاز به حجم بسیار کمی عرق دارد و با جمع آوری ۳تا ۶میکرولیتر تست انجام می شود. با طراحی مناسب و کوچک الکترودها در دستگاه نانوداکت برای نوزادان بسیار نحیف هم می توان این تست را انجام داد. پیلوکارپین مشکلات ناشی از گرما دادن به بیماران را کاملاً مرتفع کرده است.
با جایگزین کردن سنسورهای مخصوص به جای «جذب با پد» ضریب خطا در وزنها و حجم های پایین عرق بر طرف گردیده است و خطاهای ناشی از آن به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است.
تمام موارد بالا، دستگاه تست عرق مدل نانوداکت را تبدیل به یک محصول منحصر به فرد نموده است و تیم تحقیق و توسعه شرکت Wescorنشان داد که تست عرق به سادگی و راحتی قابل انجام است و در نهایت یک جواب دقیق و قابل اطمینان خواهیم داشت.
آشنایی کوتاه با بیماری CFیا Cystic fibros
بیماری CFناشی از یک اختلال مادرزادی متابولیکی و انحراف در ساختار ژنتیکی بیمار می باشد. این بیماری در طبقه بندی بیماریهای کشنده قرار می گیرد و تعداد بسیار کمی از مبتلایان به بیماری CFبهبود پیدا کرده اند و با پیشرفت در درمان بیماری، طول متوسط بیماران از اوایل کودکی به ۳۰تا ۴۰ سالگی رسیده است. در صورتیکه پدر و مادر هر دو ناقل بیماری CFباشند این بیماری به فرزندان شان منتقل می گردد. وراثت اصلی ترین عامل انتقال این بیماری می باشد. انتشار بیماری CFدر نژادهای گوناگون متفاوت است و علی رغم اینکه در تمام نژادها وجود دارد، بیشترین میزان بیماری در میان سفید پوستان می باشد و نرخ ابتلا به این بیماری در متولدین، یک در ۱۵۰۰تا ۲۰۰۰نفر می باشد. مهمترین نشانه های کلینیکی بیماریCF، مشکلات ریوی ناشی از ترشحات چسبانک و غیر عادی در شش ها می شود که این ضایعات با فیزوتراپی سریع و درمان آنتی بیوتیکی برای کاهش التهابات بهبود می یابد. از دیگر اعضاء بدن که به دلیل بیماری آسیب می بینند غده پانکراس (لوز المعده) است. پانکراس بر اثر ترشحات چسبناک تحت تأثیر قرار می گیرد و باعث می شود پانکراس درست کار نکند. بر اثر عملکرد نامناسب پانکراس آنزیم های گوارشی کاهش می یابد و غذای قورت داده شده بدون جذب مواد مغذی دفع می شود. این امر باعث کاهش رشد نوزاد می گردد و از علائم اصلی این بیماری وزن و رشد پایین نوزادان می باشد. این مشکل هم از طریق استفاده آنزیم های گوارشی بهبود می یابد. به طور کلی اختلال در عملکرد ژن CFTRباعث می شود ترشحات ریه، لوز المعده، کبد، روده و دستگاه تناسلی مردان چسبنده و غلیظ شوند در صورتیکه در افراد عادی این ترشحات غالباً رقیق و غیر چسبنده است. علاوه بر این میزان نمک موجود در ترشحات غدد عرق افزایش می یابد و در واقع نمک بدن از طریق عرق دفع می شود. تست اصلی تشخیص بیماری علاوه بر علائم بالینی، اندازه گیری میزان نمک موجود در عرق می باشد .در سالهای اخیر کشف ژنCF، نوید بخش درمان کامل این بیماری بوده است ولی علی رغم پی شرفت هایی که در زمینه ژن درمانی صورت گرفته است هنوز نتایج کاملاً موثقی در این زمینه وجود ندارد.
روشهای تشخیص بیماری CF
مهمترین و متداول ترین نوع تشخیص بیماری اندازه گیری میزان نمک (کلراید سدیم) موجود در عرق فرد بیمار می باشد. قبلا توضیح داده شد که از علائم بیماریCF، دفع بیش از حد یونهای کلر و سدیم از طریق عرق است.
آزمایش تست عرق در گذشته شامل سه مرحله متوالی و جداگانه زیر بود:
- تحریک غده های عرق
- جمع آوری ترشحات
- آنالیز عرق
روش های تحریک سنتی شامل گرم کردن کلی بدن و متعاقباً قرار دادن بیمار در کیسه و حرارت دادن بدن و سپس جمع آوری عرق از نواحی محدودی از پوست توسط پدهای جذبی (مثل کاغذ واتمن) می باشد. این روش عوارضی مثل سوختگی و قرمز شدن پوست به همراه داشت و باعث ناراحتی و در خطر قرار دادن کودک می گردید. بعد از مدتی به جای روش حرارت دادن، از تحریک غدد عرق پوست توسط ژل های پیلو کارپین استفاده شد. این روش به نام تست جذب عرق Gibson and Cooke یا به اختصار QPITنامیده می شد.
این روش تا مدتها (و در بعضی از مراکز تا کنون) مورد استفاده بوده است. اشکالات این روش وقت گیر و خسته کننده بودن و تأثیر بسیار زیاد کاربر و اپراتور در جواب ازمایش است. آلودگی های محیطی هم تأثیر به سزایی در کاهش صحت و دقت این روش دارد.
بعد از روش QPITاز روش Cup- Collectionاستفاده شد که از هدایت الکتریکی برای آنالیز و همچنین اندازه گیری میزان کلر به صورت مستقیم استفاده می شد. این روش موج سنگینی از انتقادات را به همراه داشت. در سال ۱۹۷۸کمپانی Wescorسیستم جمع آوری عرق با استفاده از تحریک الکتریکی و جمع آوری عرق با CUPفلزی را با مدل ۳۵۱۱ارائه کرد. سپس کمپانی Wescorمدل Macroductرا ارائه کرد که الکترود دستگاه بدون نیاز به فشار هوا عرق را با کمک فشار هیدرولیکی غدد وارد یک تیوپ باریک می کرد. این روش از سال ۱۹۸۳تاکنون در آمریکا و سایر نقاط دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.